Wzrasta nieufność do obcych wynika z badań CBOS. A to przecież brak zaufania i nadmierna ostrożność bywają źródłem nieporozumień, napięć i konfliktów. CBOS monitoruje poziom zaufania społecznego od 16 lat. Tak smutnych wyników jeszcze nie było.
Zbierane od 2002 roku deklaracje nieodmiennie wskazują, że w życiu społecznym Polacy są raczej nieufni. Tylko nieco ponad jedna piąta badanych (22%) wychodzi z założenia, że większości ludzi można ufać, ponad trzy czwarte zaś (76%) wyznaje zasadę zachowywania daleko posuniętej ostrożności i podejrzliwości w stosunkach z innymi. W ostatnich latach niewiele zmieniło się pod tym względem. Przekonanie, że z zasady bliźnim lepiej nie ufać, podzielane jest obecnie podobnie często jak przed dwoma, czterema czy sześcioma laty, choć rzadziej niż w latach 2002–2006, kiedy to Polacy wyznawali tę zasadę jeszcze bardziej powszechnie. Na przestrzeni ostatnich szesnastu lat wyróżnia się jedynie okres między 2008 a 2010 rokiem, kiedy, jak się okazało – tylko na krótko, staliśmy się troszeczkę bardziej otwarci i ufni wobec innych.
Równie dużej rezerwy i nieufnego nastawienia wobec nieznajomych nie rejestrowano dotąd w badaniach CBOS. Obecny poziom nieufności wobec nieznajomych jest najwyższy od 2006 roku. Stosunkowo dużą nieufność wobec obcych (na poziomie ponad połowy wskazań) odnotowywano także w roku 2006 oraz w 2014, były to jednak odsetki niższe niż obecnie (odpowiednio 54% i 55% wobec 59% w 2018 roku). W pozostałych latach liczba deklaracji nieufności wahała się w granicach 45%–48% wskazań. Z porównania obecnych deklaracji z pomiarem z 2016 roku wynika, że w ciągu ostatnich dwóch lat odsetek badanych programowo nieufnych w stosunkach z nieznanymi osobami wzrósł aż o 12 punktów procentowych.
Sondaż: najwyższa w historii rezerwa i nieufność Polaków do nieznanych im osób.
Rządy PIS zniszczyły nie tylko przyjacielskie stosunki z innymi państwami, ale też zrujnowały relacje między Polakami pic.twitter.com/MgBYbhhiMf
— Instytut Obywatelski (@IObywatelski) March 8, 2018
Największą nieufnością cechują się osoby najgorzej wykształcone i o najmniejszych dochodach. Z kolei im wyższy poziom wykształcenia i lepsza sytuacja materialna ankietowanych, tym mniejsza okazuje się ostrożność i nieufność w stosunku do ludzi.
W grupach społeczno-zawodowych z największą otwartością odnoszą się do ludzi przedstawiciele kadry kierowniczej i specjaliści z wyższym wykształceniem, najbardziej nieufni są z kolei robotnicy niewykwalifikowani, renciści oraz gospodynie domowe.
Wśród elektoratów partii politycznych najbardziej pozytywnie nastawieni do bliźnich są wyborcy Nowoczesnej, w tej grupie wskaźnik zaufania ma wartość dodatnią, co świadczy o przewadze pozytywnego nastawienia. Z kolei najbardziej nieufne są osoby bierne politycznie, deklarujące absencję w ewentualnych wyborach parlamentarnych.
Źródło: CBOS